DEYIMLER

          Deyimler

        Bir olayı, bir durumu, bir kavramı daha
etkileyici anlatmak için en az iki sözcüğün
bir araya gelmesiyle oluşan ve çoğu zaman
gerçek anlamdan uzaklaşıp kendine özgü
anlam kazanan kelime
gruplarına deyim adi verilir.

-Deyimler, hem yazılarımıza hem de
konuşmalarımıza derinlik katar.
Anlattıklarımızı ilgi çekici hâle getirmektedir.Birkaç
cümleyle anlatabileceğimiz bir durumu iki üç
sözcükten oluşan bir deyimle anlatabiliriz.
Böylece kısa ve özlü anlatım sağlamış
oluruz.

Örnek
sırt: Boyundan bele kadarki bölüm
yer: Bir şeyin kapladığı boşluk, mekan.
gelmek: ulaşmak, varmak.
» Sırtı yere gelmemek: Güçlü olmak,
sarsılmamak, yerinden düşürülememek.

Deyimlerin Özellikleri
1. Deyimler kalıplaşmış sözcüklerdir.
Deyimlerde bulunan sözcüklerin yerine eş
anlamlıları bile getirilemez. Sözcüklerin
yerleri değiştirilemez. Bu şekilde bir
kullanım anlatım bozukluğuna yol açar.
Örnek
» Sürahiden boşalırcasına yağmak (Yanlış)
» Bardaktan boşalırcasına yağmak (Doğru)
» Suratından düşen bin parça (Yanlış)
» Yüzünden düşen bin parça (Doğru)

2. Deyimler şahsa ve zamana göre
çekimlenebilir.
Örnek
» Ödevimi yapınca öğretmenin gözüne
girdim. (Ben)
» Ödevimizi yapınca öğretmenin gözüne
girdik. (Biz)

3. Deyimler genellikle mecaz anlamlıdır.
Örnek
» “ Kök söktürmek ” deyimi “bir bitkinin
kökünü çıkarttırmak” değil, “güçlük
çıkarmak, uğraştırmak” anlamındadır.
» “ Hapı yutmak” deyimi “ilaç içmek” değil,
“kötü duruma düşmek” anlamındadır.

4. Bazı deyimlerin gerçek anlamları da
vardır.
Örnek
» Sır saklamak: Sırrı açıklamamak
» El sürmemek: Değmemek, dokunmamak

5. Deyimler bir kavramı ya da bir durumu
anlatmak için kullanılır. Ders verme amacı
taşımaz.
Örnek
» “ Burun kıvırmak ” deyimi, beğenmeyip
küçümsemek anlamını içermektedir.
Herhangi bir ders verme amacı
taşımamaktadır.

6. Deyimler sözcük grubu ya da cümle
şeklinde bulunabilir.
Örnek
» Ağzı kulaklarına varmak (sözcük grubu)
» İğne atsan yere düşmez (cümle)
» İçi içine sığmamak (sözcük grubu)
» Ne tadı var ne tuzu (cümle)